Meyveler ve Sebzeler
Sebzeler, aynı zamanda da birer meyva olabilir. Domates bir meyvadır. Patates, taze
fasulye, hıyar, çarliston
biber,
kabak da öyle. Bu meyvalar ile
elma,
armut gibi meyvalar arasındaki tek fark, hemen hiç şeker içermemeleridir. Bu farkın dışında tümü, üstünde yetiştikleri bitki ya da ağacın tohumlarını içerir (meyvanın temel özelliği). Hattâ bazen, yediğimiz meyvanın kendi değil,
bezelye ve
mısır örneklerinde olduğu gibi, içerdiği tohumlarıdır.
Bütün meyva - sebzelerin en çok kullanılanı,
domatestir. Çiğ olarak yenmesinin yanı sıra, pek çok
yemek ve sosun hazırlanmasında yardımcı madde olarak yararlanılır. Üstelik orta büyüklükte bir
domates, bir yetişkinin günlük C vitamini gereksinmesinin yarısını, A vitamini gereksinmesinin de dörtte birini karşılamasına karşılık, yalnızca 30 kadar kalori içerir.
Meyva - sebzelerin birçoğu son derece çabuk bozulur. Sözgelimi,
domates, yolda bozulmaması için, çoğunlukla tarladan tam olgunlaşmadan toplanır ve çarşı ve pazara gelinceye kadar olgunlaşır. Olgun olmayan
domatesler satın alınırsa, kesekâğıdı içinde ya da daha iyisi üstü bez bir peçeteyle kapatılmış bir kâse içinde oda sıcaklığında bekletilirse, olgunlaşır. Aralarına bir de
elma konması,
elmanın bırakacağı etilen gazı sayesinde, olgunlaşmaları süresini kısaltır.
Tersine,
bezelye ya da
mısır gibi meyva - sebzelerin olgunlaşmaları için oda sıcaklığında bekletilmemeleri gerekir, içerdikleri şekerin nişastaya dönüşmesiyle, lezzetlerini yitirirler. Olgunlaşmaları için, eve getirir getirmez buzdolabının sebzelik bölümüne konulmaları gerekir: Düşük sıcaklık, nişasta üretimini engeller. 3 - 4 °C'ta bekletilen bir
mısır koçânındaki
mısırlar, şekerlerinin aşağı yukarı tümünü korurlar; oysa oda sıcaklığında bekletirlerse, yarı yarıya yitirirler.
Meyva - sebzelerin her birinin besleyici değerleri farklıdır. Kayısı ve
patlıcanın sodyum ve kalori kapsamları düşüktür; sindirime çok yararlı olan lif kapsamlarıysa yüksektir. Dolmalık ve çarliston
biberlerse,
domatesten daha yüksek,
portakaldansa % 50 oranında yüksek C vitamini içerirler. Bakla ve
bezelyenin, protein iç
erikleri yüksektir. Kabak kalori kapsamının düşüklüğüne karşılık, bol miktarda C vitamini içerir. Balkabağıysa, A vitamini bakımından zengindir.